Chiều 18/5, ông Phạm Đức Hải - Phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy TP Hồ Chí Minh chủ trì buổi họp báo định kỳ do Trung tâm Báo chí tổ chức, nhằm thông tin về một số tình hình kinh tế - xã hội và công tác chống dịch trên địa bàn TP.
Một vấn đề được người dân TP Hồ Chí Minh rất quan tâm là tình trạng thiếu vaccine chương trình tiêm chủng mở rộng, được Giám đốc HCDC Nguyễn Hồng Tâm trả lời.
Theo ông Tâm, tính đến ngày 15/5, các cơ sở tiêm chủng tại TP đã hết hoàn toàn vaccine DPT-VGB-HiB và DPT. Sở Y tế rất mong Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sớm cung cấp trở lại các vaccine thuộc chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR). Cụ thể, vaccine DPT-VGB-HiB (vaccine phối hợp 5 trong 1, có khả năng phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi do Hib và viêm màng não mủ do Hib) được cấp lần gần nhất vào tháng 10/2022 và đã hết từ đầu tháng 3/2023. Vaccine DPT (là vaccine có tác dụng phòng 3 bệnh truyền nhiễm: Bạch hầu, ho gà, uốn ván hấp phụ) được cấp lần gần nhất là tháng 2/2023 và hết từ đầu tháng 5/2023.
Các loại vaccine khác trong chương trình TCMR chỉ còn với số lượng rất hạn chế, dự kiến sẽ hết trong vài tháng tới nếu không được cung cấp thêm. Theo đó, đến cuối tháng 5/2023, TP sẽ hết các loại vaccine viêm gan B, vaccine viêm não Nhật Bản; đến giữa tháng 6/2023, sẽ hết vaccine lao (BCG); đến tháng 7/2023 sẽ hết vaccine bại liệt (bOPV) và vaccine sởi; đến tháng 8/2023 sẽ hết vaccine uốn ván (VAT) và đến hết tháng 9/2023 sẽ hết vaccine sởi và rubella (MR).
Cũng theo ông Nguyễn Hồng Tâm, tính đến cuối tháng 4/2023, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho trẻ dưới 1 tuổi (SN 2022) đạt tỷ lệ 77,3%, thiếu 17,7% so với chỉ tiêu cần đạt của Quốc gia (95%). Đối với mũi tiêm nhắc sởi và DPT4 cho trẻ 18 tháng, lần lượt đạt 78,6% và 70,5%, đều chưa đạt chỉ tiêu Quốc gia (sởi 2 là 95%; DPT4 là 85%). Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và sự gián đoạn cung ứng vaccine, trong năm 2023, TP Hồ Chí Minh triển khai tiêm bù, tiêm vét cho các trẻ đáng ra phải được tiêm chủng đủ vào năm 2022. Đến cuối tháng 4/2023, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ đã đạt chỉ tiêu (95,4%), tuy nhiên tỷ lệ mũi nhắc sởi 2 và DPT4 vẫn chưa đạt. Cụ thể sởi 2 đạt 86,8% và DPT4 đạt 84,4%, đều chưa đạt chỉ tiêu Quốc gia (sởi 2 là 95%; DPT4 là 85%).
“Vaccine thuộc chương trình TCMR đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe trẻ em và kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng. Để tạo sự bảo vệ tốt nhất cho trẻ, vaccine cần phải được tiêm đúng lịch và đủ liều. Trường hợp lịch tiêm chủng bị gián đoạn thì trẻ cần phải được tiêm bù sớm nhất khi có thể. TP bị gián đoạn cung ứng vaccine kéo dài từ năm 2022, mặc dù tại TP có nhiều cơ sở tiêm chủng ngoài công lập thực hiện tiêm chủng các vaccine dịch vụ, tuy nhiên không phải người dân nào cũng có thể tiếp cận nguồn vaccine này.
Sau 2 năm trải qua đại dịch Covid-19, một bộ phận không nhỏ người dân có tình hình kinh tế khó khăn, chỉ có thể trông chờ vào nguồn vaccine TCMR được tiêm miễn phí. Điều này làm giảm đáng kể tỷ lệ tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ, đồng nghĩa với nguy cơ phát các bệnh có vaccine phòng ngừa như: sởi, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt. Trong bối cảnh hiện tại, khi dịch bệnh Covid-19 vẫn còn là mối đe dọa với người dân, nếu bùng phát thêm các dịch bệnh nêu trên, sẽ làm thêm gánh nặng cho hệ thống y tế của TP nói riêng và cả nước nói chung.
Việc gián đoạn cung ứng vaccine là khó khăn không chỉ của TP Hồ Chí Minh mà còn của các tỉnh, TP khác. Ngành y tế TP đang nỗ lực thực hiện những hướng dẫn của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương để sớm tiếp cận với nguồn cung ứng vaccine TCMR. Mặt khác, đối với hệ thống TCMR tại TP, chúng tôi vẫn đề nghị các địa phương ghi nhận lại danh sách trẻ tiêm chưa đầy đủ theo quy định sẽ tổ chức tiêm chủng ngay khi được cung cấp đầy đủ vaccine”, ông Nguyễn Hồng Tâm nói.
Về giải pháp tránh đứt gãy nguồn cung vaccine, theo ông Nguyễn Hồng Tâm, Sở Y tế đã chuẩn bị sẵn nguồn lực và xây dựng kế hoạch cung ứng vaccine trong chương trình TCMR tại TP năm 2023. Trong đó, chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tiến hành thủ tục mua sắm theo đúng quy định, cụ thể giao cho HCDC khẩn trương xây dựng kế hoạch đấu thầu vaccine thuộc chương trình TCMR.
Trong quá trình chuẩn bị đấu thầu vaccine thuộc chương trình TCMR, với tinh thần khẩn trương lần đầu tiên thực hiện theo yêu cầu của Bộ Y tế thì đến ngày 12/5, Sở Y tế nhận được công văn hỏa tốc của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Theo đó, Sở Y tế cũng đã có văn bản gửi dự trù vaccine chương trình TCMR trong những tháng còn lại của năm 2023 và dự trữ trong 6 tháng đầu năm 2024 để được cung ứng trở lại như trước.
Mặc dù tình trạng tạm gián đoạn cung ứng một số loại vaccine trong chương trình TCMR như hiện nay ở TP là bất khả kháng. Sở Y tế chỉ đạo các cơ sở TCMR trên địa bàn vẫn duy trì hoạt động thường xuyên theo lịch cố định để tiêm chủng các loại vaccine hiện còn; đồng thời lập danh sách trẻ đến lịch tiêm chủng nhưng chưa được tiêm để mời ra tiêm ngay khi vaccine được cung cấp trở lại. Rất mong Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương sớm cung ứng trở lại các vaccine thuộc chương trình TCMR.
Chương trình TCMR đã cung cấp những loại vaccine cần thiết nhất và hoàn toàn miễn phí cho trẻ em trên cả nước theo lịch tiêm chủng khuyến cáo của Bộ Y tế. Tuy nhiên hiện tại, TCMR đang gián đoạn cung ứng 2 loại vaccine là SII và DPT (vaccine SII phòng ngừa 5 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan virus B, bệnh do Haemophilus influenzae tysp b; vaccine DPT phòng ngừa 3 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván).
“Trẻ cũng có thể tiêm chủng loại vaccine này hoặc vaccine hãng khác để phòng ngừa những bệnh lý ở cơ sở tiêm chủng dịch vụ. Hiện nay, tại các cơ sở tiêm chủng có thu phí có các loại vaccine 5 trong 1; 6 trong 1 hoặc các loại vaccine khác có các thành phần tương ứng với các vaccine trong TCMR, phụ huynh có thể dưa trẻ đến các cơ sở tiêm chủng có thu phí để tiêm cho trẻ. Tại đó, các bác sĩ sẽ khám và chỉ định tiêm vaccine phù hợp với từng trẻ”, ông Nguyễn Hồng Tâm - Giám đốc HCDC chia sẻ.
