Lãi suất sẽ tiếp tục giảm
Chỉ trong 6 tháng đầu năm, NHNN đã 4 lần giảm từ 0,5 - 2% cho các mức lãi suất điều hành, từ đó đưa mức lãi suất huy động bình quân giảm từ 0,7 - 0,8%, lãi suất cho vay bình quân giảm từ 1 - 1,2%.
Lãi suất huy động nhiều ngân hàng vượt mức 10%/năm vào tháng 10/2022. Đến nay, không còn ngân hàng nào có mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng trên 8%/năm.
Mức cho vay giữa các ngân hàng với nhau qua thị trường liên ngân hàng cũng đang rất thấp, bình quân hiện chỉ còn 0,16%/năm, nằm trong vùng đáy lịch sử được thiết lập vào cuối năm 2020.
Trong bối cảnh nền kinh tế đang đối mặt với nhiều khó khăn và lạm phát thấp, lãi suất điều hành và lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục được hạ xuống.
Tại Nghị quyết số 97/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6/2023, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu ngành ngân hàng tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ, quyết liệt để giảm mặt bằng lãi suất, nhất là giảm lãi suất cho vay (phấn đấu giảm ít nhất khoảng từ 1,5 - 2%), nghiên cứu, thực hiện áp dụng đối với cả khoản vay mới và đang còn dư nợ.
Vừa qua, NHNN cũng đã chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho các tổ chức tín dụng (TCTD) với mức giao toàn hệ thống khoảng 14%. Với con số này, Công ty chứng khoán Maybank IB (MSVN) ước tính, theo chỉ tiêu mới, quy mô tín dụng có thể giải ngân trong nửa cuối năm 2023 bình quân khoảng 180.000 tỷ đồng mỗi tháng, cao hơn so với con số 122.000 tỷ đồng nếu tính theo chỉ tiêu tăng trưởng 11% công bố trước đó.
Mục tiêu giảm thêm 1,5 - 2% được xem là khá lớn, khi đặt trong bối cảnh hiện nay, cũng như nhìn vào xu hướng lãi suất trong nửa đầu năm nay. Nhiều chuyên gia kỳ vọng NHNN sẽ còn ít nhất một đợt giảm lãi suất điều hành nữa từ nay đến cuối năm để hỗ trợ nền kinh tế.
“Trong 6 tháng cuối năm, lãi suất nhiều khả năng sẽ giảm, vì hiện tại tín dụng đang tăng trưởng thấp, thanh khoản ngân hàng cũng đã khá dồi dào, lạm phát tại Việt Nam vẫn ổn định và tiếp tục đi xuống, dư địa cho chính sách tiền tệ là vẫn còn” - TS. Nguyễn Đức Độ - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính - Học viện Tài chính dự báo.
Các ngân hàng phải bảo đảm an toàn khi cấp tín dụng là điều bình thường. Tuy nhiên, việc yêu cầu DN, người đi vay phải đáp ứng nhiều tiêu chí liên quan đến tài sản bảo đảm, kế hoạch sản xuất, kinh doanh khả thi trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn như hiện tại có phần chưa phù hợp. Ngoài ra, hiện đang có nhiều tín hiệu cho thấy nhu cầu thế giới sẽ phục hồi. Do đó, cần phải có những chính sách hỗ trợ DN tiếp cận vốn mạnh mẽ hơn để hoạt động sản xuất, kinh doanh có thể sớm quay trở lại.
Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân
“Mục tiêu cho cả năm nay là 14%, dư địa phát triển tín dụng trong thời gian còn lại của năm nay là rất lớn. Dự báo lãi suất sẽ có xu hướng giảm và tốc độ giảm lãi suất cho vay trong 6 tháng cuối năm sẽ mạnh hơn so với trước đây; bởi dòng vốn huy động giá rẻ đã bắt đầu về. 6 tháng cuối năm, khả năng lãi suất cho vay sẽ giảm sâu hơn” - TS Nguyễn Hữu Huân - Giảng viên Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh phân tích.
Không vay được vốn vì thiếu tài sản bảo đảm
Theo Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, các tổ chức tín dụng đều bày tỏ đồng thuận với lời kêu gọi của hiệp hội về việc giảm lãi suất cho vay từ 1,5 - 2%, đồng thời xem xét giảm phí, lệ phí và các dịch vụ khác.
Ông Trần Văn Tần - Thành viên Hội đồng quản trị VietinBank cho biết: ”VietinBank cam kết sẽ đi đầu trong việc triển khai cơ chế chính sách từ Chính phủ, NHNN, cũng như các cam kết và đồng thuận cùng các tổ chức hội viên. Với lời kêu gọi của hiệp hội về giảm lãi suất 1,5 - 2%, VietinBank sẵn sàng hưởng ứng”.
Ông Lê Xuân Trung - Thành viên Hội đồng Thành viên Agribank cho hay, so với đầu năm 2023, lãi suất cho vay bình quân hiện nay của ngân hàng đã giảm 1%. Phó Chủ tịch HĐQT HDBank - Nguyễn Thành Đô chia sẻ, HDBank cũng tích cực tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất, chủ động giảm lãi suất hỗ trợ khách hàng, dự kiến đến cuối năm số tiền giảm lãi suất đạt khoảng 350 tỷ đồng.
Mặc dù lãi suất tiết kiệm và cho vay liên tục được các ngân hàng công bố giảm về mặt bằng mới nhưng DN vẫn phản ánh khó vay.
Bà Nguyễn Hải Hà - Giám đốc Công ty May Hải An cho hay, đang phải cố gắng duy trì hoạt động dù đơn hàng giảm, làm không có lãi.
“Chúng tôi vẫn cần thêm tiền để trả lương công nhân. Tôi kiến nghị ngân hàng nên có cách đảo nợ, nâng hạn mức cho DN dệt may, hiện muốn vay mới phải chứng minh kế hoạch kinh doanh và tài sản thế chấp. Với các yêu cầu này, DN sẽ không đáp ứng được" - bà Hà kiến nghị.
Trong khi đó, Giám đốc Công ty TNHH MTV My Mai Lê Trúc My cho biết, một trong những khó khăn cụ thể chính là việc DN khó tiếp cận được nguồn vốn vay để tái thiết hoạt động sản xuất cũng như có được một nguồn vốn ổn định “sức khỏe của bản thân DN”.
“Lãi suất tuy có giảm, nhưng nhìn chung là khó tiếp cận hơn. Do vậy, khá nhiều đơn vị có quyết tâm phục hồi nhưng lực bất tòng tâm. Mặt khác, người tiêu dùng hiện nay cũng hạn chế chi tiêu nên việc kinh doanh các sản phẩm phục vụ nhu cầu trong nước cũng sẽ giảm theo” - bà My chia sẻ.
Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, đại diện Công ty CP Lữ hành Vietluxtour, cho biết: “Để vay vốn mở rộng kinh doanh thì ngân hàng luôn yêu cầu có tài sản thế chấp. Chúng tôi mong muốn ngân hàng có cơ chế cho vay tín chấp đối với các DN lữ hành hoạt động kinh doanh uy tín và có lãi. Để hạn chế rủi ro cho ngân hàng khi cho vay tín chấp, DN sẵn sàng điều chuyển dòng tiền về cho ngân hàng”.
Để giúp DN có thể mở rộng đầu tư, sản xuất kinh doanh, đưa tiền vào sản xuất thì quan trọng nhất cần khôi phục thị trường bằng chính sách kích cầu giảm thuế, phí... Dù đã giảm thuế VAT từ 10% xuống 8%, nhưng muốn kích cầu sức mua để nền kinh tế phát triển, cần giảm xuống 5%. Hiện nay còn có nhiều vướng mắc về thể chế, luật pháp đang cản trở một số hoạt động kinh doanh của DN. Do vậy, cần những quyết sách mạnh mẽ để tháo nút thắt, điểm nghẽn về vấn đề này.
Trưởng bộ môn Thị trường tài chính - Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh -TS Nguyễn Hữu Huân
Lãnh đạo ngân hàng trong nhóm Big 4 chia sẻ, hiện ngân hàng cũng gặp khó trong tìm DN để cho vay vốn. Ngân hàng huy động vào mà không cho vay được cũng "chết". Tín dụng tăng chậm, bản thân ngành ngân hàng rất sốt ruột. Tuy vậy, các tổ chức tín dụng cũng không thể vì thế mà hạ chuẩn cho vay, bởi sẽ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, rủi ro nợ xấu.
Các chuyên gia nhận định, bài toán nan giải hiện nay là làm sao cho dòng vốn tín dụng chảy vào đúng lĩnh vực sản xuất ưu tiên, qua đó hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
“Hạ lãi suất thì tốt nhưng quan trọng hơn là đưa vốn. Chắc gì dòng vốn rẻ đã vào được các DN sản xuất như Nhà nước mong muốn để kích thích tăng trưởng kinh tế mà nó lại chạy vào đầu tư tài chính hay đầu cơ bất động sản. Trong quá khứ, rất nhiều lần như vậy rồi. Nên quản lý dòng vốn, mục đích sử dụng vốn là rất quan trọng” - TS Đinh Thế Hiển lo ngại.
