Điều này cho thấy, các chiến lược phát triển bền vững, lâu dài cũng như chính sách đầu tư cho du lịch còn hạn chế.
Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) vừa công bố Chỉ số phát triển du lịch và lữ hành (TTDI) năm 2023, được xếp hạng dựa trên 5 nhóm chính với 17 lĩnh vực để chấm điểm. Trong đó, điểm thấp nhất của ngành du lịch Việt Nam năm 2023 là hạ tầng dịch vụ (2,2 điểm, hạng 80) và tác động kinh tế - xã hội của ngành du lịch (2,95 điểm, hạng 115). Đây là một kết quả không mấy tích cực, phần nào lột tả những tồn tại của ngành du lịch Việt Nam bấy lâu nay.
Thực tế, những năm gần đây, cơ sở hạ tầng du lịch của Việt Nam đã được đầu tư đáng kể. Tuy nhiên, chừng đó vẫn chưa đủ để giải quyết tình trạng hàng không quá tải, đường bộ kẹt cứng, cảng biển phục vụ du khách thiếu hụt trầm trọng… Tiếp đến là số lượng khách sạn, cơ sở lưu trú đạt chuẩn ở các địa phương chưa tương xứng với lượng tăng trưởng du khách. Rồi hệ thống dừng nghỉ trên đường tới các địa điểm du lịch ở Việt Nam còn mang tính tự phát, mạnh ai nấy làm, chưa được quy hoạch đồng bộ.
Sự quá tải, thiếu đồng bộ của chỉ số hạ tầng dịch vụ, cũng chính là nguyên nhân sâu xa khiến chỉ số tác động kinh tế - xã hội của du lịch còn thấp. Theo các chuyên gia, kết quả xếp hạng của WEF cũng phản ánh du lịch Việt Nam đang thiếu các chiến lược phát triển trong việc thúc đẩy du lịch bền vững, lâu dài cũng như chính sách đầu tư cho du lịch còn hạn chế.
Công tác quản lý với các chính sách ưu tiên cho du lịch mặc dù đã cải thiện nhưng vẫn còn những điểm lạc hậu so với các nước trong khu vực và thế giới. Vấn đề xúc tiến, tuyên truyền, quảng bá du lịch cũng còn nhiều bất cập... Tất cả những yếu tố kể trên trở thành rào cản lớn khiến cho tỷ lệ khách du lịch quay lại các điểm tham quan, nghỉ dưỡng lần hai khá khiêm tốn.
Du lịch được xác định là một ngành kinh tế mũi nhọn theo Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 cũng đặt mục tiêu đến năm 2025, Việt Nam đón ít nhất 35 triệu lượt khách quốc tế và 120 triệu lượt khách nội địa; đến năm 2030 đón 50 triệu lượt khách quốc tế và 160 triệu lượt khách nội địa. Để đạt mục tiêu này, du lịch Việt Nam cần thực sự đổi mới tư duy, cách làm với các biện pháp sáng tạo, đột phá, đồng bộ, hiệu quả.
Các DN cần cùng nhau khai thác tốt nhất cơ hội; nhận diện, hóa giải khó khăn; khai thác hiệu quả điều kiện tự nhiên, các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc thành sản phẩm du lịch đặc sắc, hấp dẫn. Các dịch vụ cũng cần thường xuyên được đổi mới, sáng tạo; công tác quảng bá cần tích cực, có trọng tâm, trọng điểm, đi theo xu thế của thời đại về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.
Song song đó, cũng cần quy hoạch lại tổng thể các điểm du lịch, nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường thiên nhiên. Ngoài ra, việc đổi mới sản phẩm du lịch, bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng, hoàn thiện chính sách phát triển du lịch bền vững cũng là những vấn đề được đặt ra. Nhưng có lẽ giải pháp căn cơ, quan trọng nhất vẫn là cơ chế, chính sách, hành lang pháp lý sao cho thật sự thông thoáng và phù hợp, bảo đảm sự cân bằng, hài hòa giữa phát triển du lịch với bảo vệ môi trường và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.
