Hiện nay, HIV/AIDS vẫn là vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan ngại ở Việt Nam. Mỗi năm vẫn có khoảng 10.000 người nhiễm HIV mới được phát hiện. Kinh phí cho phòng, chống HIV/AIDS dựa nhiều vào nguồn viện trợ nước ngoài và đang bị cắt giảm nhanh. Tuy nhiên, từ năm 2019, BHYT bắt đầu tham gia chi trả thuốc kháng virus (ARV) cho bệnh nhân HIV/AIDS. Qua 6 tháng triển khai, đến nay đã có gần 40.000 bệnh nhân đang nhận thuốc ARV từ nguồn BHYT.
Ước tính có khoảng 10.000 bệnh nhân đang điều trị HIV/AIDS tại các cơ sở y tế tư nhân, trong đó có những cơ sở y tế tư nhân sử dụng thuốc AVR nguồn BHYT. |
Đặc biệt, việc huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân đã có nhiều đóng góp quan trọng cho các hoạt động tạo cầu, cung cấp hàng hóa và dịch vụ HIV để duy trì chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Từ năm 2014, Bộ Y tế và Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã phối hợp với Dự án Healthy Markets triển khai các hoạt động, kết nối các DN thương mại, DN xã hội và các tổ chức cộng đồng để đáp ứng các nhu cầu còn thiếu hụt trong chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Các DN tư nhân trong nước cũng tham gia tích cực vào việc cung ứng thuốc, sinh phẩm xét nghiệm và vật dụng phòng, chống HIV/AIDS.
Với cách tiếp cận theo định hướng thị trường, lấy con người làm trung tâm và cùng chia sẻ những giá trị cốt lõi, hơn 50 DN xã hội, các tổ chức cộng đồng, các phòng khám tư nhân đã cung cấp những lựa chọn mới, dịch vụ linh hoạt nhằm đáp ứng nhu cầu những người bị ảnh hưởng bởi HIV. Điển hình, năm 2015, một thị trường bao cao su bền vững đã được hình thành và tiếp tục phát triển với hơn 82 triệu bao cao su được bán ra tính đến tháng 3/2019. Cũng từ năm 2015 đến nay, hơn 140.000 người đã được xét nghiệm HIV thông qua các tổ chức cộng đồng và các DN xã hội của cộng đồng.
Thêm nhiều lựa chọn mớiThực tế, các tổ chức kinh tế tư nhân tham gia vào phòng chống AIDS có nhiều lợi thế hơn so với Nhà nước như dễ tiếp cận bệnh nhân hơn, thông tin được bảo mật, quy trình thủ tục đơn giản, linh hoạt, năng động, từ đó xuất hiện thêm nhiều mô hình mới.
Gần 2 năm giúp đỡ cộng đồng có “H” không có khả năng chi trả kinh phí điều trị, phòng khám Nhà Mình luôn tập trung toàn tâm toàn lực chăm sóc, kết nối, hỗ trợ điều trị, hỗ trợ sinh kế việc làm, tư vấn, trợ giúp pháp lý, vận động những chính sách cho người nhiễm HIV/AIDS… Qua mạng xã hội, Facebook hay qua các app, phòng khám Nhà Mình luôn chú trọng trong việc tiếp cận, trao đổi thông tin, tạo cảm giác an tâm, gần gũi cho cộng đồng có “H”. Đôi khi, phòng khám sử dụng những câu chuyện thực tế hàng ngày để tư vấn, chia sẻ với người nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, ông Nguyễn Anh Phong - đại diện phòng khám Nhà Mình cho rằng, hiện nay, có nhiều trường hợp bị nhiễm HIV không tiếp nhận điều trị, không tham gia xét nghiệm vì nhiều rào cản. Phòng khám mong muốn cùng với hệ thống y tế Nhà nước hỗ trợ những đối tượng này tự tin tham gia vào các dịch vụ, tuân thủ điều trị phòng chống HIV/AIDS.
Trong khi đó, hệ thống phòng khám Glink (phòng khám Thành Danh) trực thuộc DN xã hội Glink Việt Nam được thành lập từ giữa năm 2017 đến nay đã có 5 phòng khám chuyên cung cấp các dịch vụ như xét nghiệm HIV, dịch vụ dự phòng trước lây nhiễm (PrEP), dịch vụ dự phòng sau lây nhiễm (PEP) và điều trị ARV tư nhân.
Là một trong những nhà sản xuất bơm kim tiêm dung tích chết thấp (LDSS), Giám đốc Công ty Edric Nguyễn Gia Trọng cho biết, bơm kim tiêm có khoảng chết thấp được chứng minh là rất có hiệu quả trong dự phòng lây nhiễm HIV so với các loại bơm kim tiêm khác. Sản phẩm của Edric được cải tiến và sản xuất găm bơm làm giảm tối thiểu lượng dung dịch, lượng thuốc còn tồn dư trong bơm tiêm, giúp giảm trên 100 lần nguy cơ lây nhiễm HIV, viêm gan B và viêm gan C.
Theo Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Nguyễn Hoàng Long, để thu hút sự tham gia của y tế tư nhân trong chương trình phòng chống HIV/AIDS, về phía nhà quản lý bên cạnh khẳng định vai trò của y tế tư nhân cần tạo điều kiện thuận lợi để tư nhân cung cấp dịch vụ phòng chống HIV/AIDS. Đồng thời, xác định rõ danh mục dịch vụ cần đăng ký, nâng cao năng lực của khu vực tư nhân trong phòng chống HIV/AIDS. Đặc biệt, nhà quản lý cần có cơ chế hợp tác tài chính rõ ràng nhằm thu hút khu vực này tham gia…
