Trong phiên tòa sơ thẩm (ngày 8 - 9/8/2017), TAND huyện Mỹ Đức đã xét xử, tuyên án đối với 14 bị cáo với 2 tội danh: Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. HĐXX phiên tòa xác định, từ năm 2002 đến năm 2013, do buông lỏng công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai tại địa bàn xã Đồng Tâm, 10 bị cáo là: Nguyễn Văn Bột, Nguyễn Văn Sơn, Lê Đình Thuần (đều là cựu Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm) và một số bị cáo nguyên là cán bộ chủ chốt của địa phương vì động cơ vụ lợi đã thực hiện việc cấp, giao đất trái thẩm quyền và hợp thức đất lấn chiếm cho một số hộ dân trái quy định. Đối với 4 bị cáo nguyên là cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai cũng như Phòng TN&MT huyện Mỹ Đức đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định, thẩm tra nguồn gốc đất dẫn đến việc ký xác nhận không có căn cứ pháp luật.
Tòa sơ thẩm đã tuyên án, nhóm tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” gồm các bị cáo: Nguyễn Văn Sơn 36 tháng tù; Lê Đình Thuần 42 tháng tù và Nguyễn Văn Bột 18 tháng tù, cho hưởng án treo. Các bị cáo từng là cán bộ xã Đồng Tâm, gồm: Nguyễn Tiến Triển, Nguyễn Văn Đức, Bùi Văn Dũng, Bùi Văn Hồng cùng mức án 30 tháng tù; Nguyễn Xuân Trường 6 năm 6 tháng tù và Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Văn Khang đều 24 tháng tù.Nhóm bị cáo bị buộc tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” là 4 cán bộ huyện Mỹ Đức, gồm: Phạm Hữu Sách (nguyên Trưởng phòng TN&MT) 24 tháng tù, cho hưởng án treo; Đinh Văn Dũng (nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai) 36 tháng tù; Bạch Văn Đông (nguyên Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai) 30 tháng tù; Trần Trung Tấn (nguyên cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai) 24 tháng tù, cho hưởng án treo.Sau phiên tòa, 4 bị cáo là Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Văn Sơn, Trần Trung Tấn, Nguyễn Văn Bột không có đơn kháng cáo. 10 bị cáo còn lại đều đã làm đơn kháng cáo đề nghị tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại bản án sơ thẩm.Trong đó, 9 bị cáo kháng cáo đề nghị cấp phúc thẩm xem xét giảm nhẹ hình phạt. Riêng bị cáo Phạm Hữu Sách kháng cáo đề nghị xem xét lại hành vi phạm tội. Tại đơn kháng cáo, bị cáo này cho rằng bản thân không phạm tội như kết luận của bản án sơ thẩm.
