Trong 7 nhà thờ nổi tiếng của Hà Nội thì nhà thờ Lớn Hà Nội luôn đứng đầu danh sách. Đơn giản bởi đây là một trong những công trình xưa nhất của Thủ đô nhưng vẫn mang đầy đủ dáng vẻ quý tộc đầy cổ kính.
Nhà thờ hiện nay tọa lạc tại số 40 phố Nhà Chung, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, nằm trên một khu đất rộng, liền kề với tòa tổng Giám mục Hà Nội, Đại chủng viện Thánh Giuse Hà Nội, Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội. 122 năm qua, Nhà thờ Lớn Hà Nội là một trong những công trình kiến trúc có sức hút kỳ lạ đối với bất kỳ du khách nào khi đặt chân đến Hà Nội, bởi sự độc đáo và “quyến rũ” trong kiến trúc.
Nhà thờ được thiết kế theo phong cách kiến trúc Gothic trung cổ châu Âu (thịnh hành trong thế kỷ XII và thời Phục Hưng), mô phỏng nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời.
Vật liệu xây dựng chính của nhà thờ là gạch đất nung, tường trát bằng giấy bổi của Việt Nam. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, chiều rộng 20,5m và hai tháp chuông cao 31,5m với những trụ đá to nặng bốn góc. Trên đỉnh là cây thánh giá bằng đá.
Phía sảnh trong nhà thờ, có một cửa đi lớn, hai cửa nhỏ hai bên tháp. Các cửa đi và toàn bộ các cửa sổ đều cuốn nhọn theo nghệ thuật Gothique, kết hợp với các cửa cuốn nhọn là những bức tranh Thánh bằng kính màu rất đẹp và hài hòa tạo ra nguồn ánh sáng tự nhiên bên trong lòng nhà thờ. Khu cung thánh được trang trí theo nghệ thuật dân gian truyền thống, chạm trổ hoa văn bằng gỗ sơn son thiếp vàng rất tinh vi độc đáo.
Ở tòa gian chính có tượng thánh Giuse bằng đất nung cao hơn 2m. Tượng Đức Mẹ phía trước nhà thờ còn có một bộ chuông Tây, gồm bốn quả chuông nhỏ và một quả chuông boòng lớn, trị giá 20.000 franc Pháp thời đó. Đặc biệt là chiếc đồng hồ lớn gắn giữa mặt tiền nhà thờ. Đồng hồ có báo khắc, báo giờ, hệ thống chuông báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp.
Trung tâm quảng trường phía trước nhà thờ có đài Đức Mẹ bằng kim loại, xung quanh nhà thờ có đường kiệu, bồn hoa, phía sau có hang đá. Bên ngoài nhìn nhà thờ có vẻ rất cổ kính với những lớp vôi cũ, rêu phong hiện rõ những lớp bụi thời gian của 3 thế kỷ.
Nhưng trái ngược với nét cổ kính, rong rêu đó, khi bước qua cánh cửa lớn vào bên trong nhà thờ, du khách sẽ ngỡ ngàng khi chứng kiến những nét kiến trúc nguy nga, tráng lệ không bị biến đổi mà song hành theo thời gian.
Du khách đến với Nhà thờ Lớn, ngoài việc ngắm công trình độc đáo, cố kiếm cho mình bức ảnh đẹp, ngồi thưởng thức món đặc sản “Trà chanh nhà thờ”. Khu vực phố Nhà thờ đã trở thành một địa điểm quen thuộc của Teen Hà Thành, ban đêm nơi đây còn bày bán: phô mai que, nem chua nướng,… Bạn cũng sẽ không ngạc nhiên khi có khá nhiều cô dâu, chú rể xúng xính trong bộ đồ cưới, chọn góc cho bộ ảnh để đời của mình.
Nhà thờ Lớn Hà Nội là Nhà thờ chính tòa của Tổng Giáo phận Hà Nội, là một trong những trung tâm của các hoạt động Công giáo tại Hà Nội và các vùng phụ cận với số tín hữu khoảng 320.000 người, 161 giáo xứ tại 6 giáo hạt. Ngày 24/5/1976, nơi đây chứng kiến sự kiện Ðức cha Tổng Giám mục Giuse Trịnh Như Khuê làm Hồng Y tiên khởi của Việt Nam.
Trải qua bao năm tháng, Nhà thờ Lớn Hà Nội "nhân chứng" xuyên 3 thế kỷ cơ bản vẫn được giữ gìn nguyên xi như ngày đầu. Nhà thờ đã chứng kiến sự “thay da đổi thịt” từng ngày của Thủ đô, như sự minh chứng cho quyền tự do tín ngưỡng của người dân.
