Hôm thứ Sáu, Chính phủ Nhật Bản đã chính thức bãi bỏ chương trình thực tập sinh kỹ thuật nước ngoài gây tranh cãi trong thời gian qua, và ban hành một hệ thống mới nhằm tạo điều kiện cho người lao động cư trú lâu dài. Điều này cho thấy những thay đổi bước ngoặt trong cách tiếp cận của Tokyo đối với người lao động nước ngoài.
Theo đó, hệ thống mới này cho phép người lao động nước ngoài với trình độ, kỹ năng nhất định có thể ở lại Nhật Bản trong vòng ba năm, tạo tiền đề cho việc sinh sống lâu dài tại đất nước này.
Hệ thống này cũng cho phép chuyển giao có điều kiện người lao động sang những vị trí làm việc khác nhau trong cùng lĩnh vực sau một thời gian nhất định, khác với trọng tâm của chương trình trước đó là chuyển các lao động kỹ thuật đã đào tạo tại Nhật Bản quay trở lại các quốc gia ban đầu. Với chương trình mới, Nhật Bản sẽ tập trung vào việc đảm bảo và phát triển lực lượng lao động quan trọng từ nước ngoài để giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động hiện tại trong nước, vốn ngày càng nghiêm trọng hơn do quy mô dân số thu hẹp. Việc chuyển đổi vị trí công việc sẽ được cho phép thực hiện trong vòng một đến hai năm tùy theo tính chất công việc, mặc dù điều này có thể thay đổi.
Đối với hệ thống hiện tại, bên cạnh việc không cho phép thuyên chuyển lao động, chính sách còn bị chỉ trích do vi phạm luật lao động, chẳng hạn như: không trả lương hoặc làm việc trong nhiều giờ.
Thủ tướng Fumio Kishida cho biết Nhật Bản đặt mục tiêu xây dựng một xã hội hài hòa và trở thành điểm đến hấp dẫn đối với lao động nước ngoài.
Hệ thống mới dự kiến sẽ được đệ trình trong phiên họp quốc hội đang diễn ra, với mục tiêu phát triển kỹ năng nhân lực tương đương với trình độ của những người được cấp thị thực kỹ năng mặc định số một, cho phép họ có thể làm việc tại Nhật Bản tối đa 5 năm. Trong khi đó, thị thực kỹ năng mặc định số 2 đối với những cá nhân có trình độ tay nghề nâng cao trong các ngành cụ thể, cho phép họ có thể ở lại Nhật Bản vô thời hạn và có thể đưa gia đình theo.
Nếu theo như hệ thống mới, các thực tập sinh sẽ có thể đạt được thị thực số 1 và tiếp theo đó là thị thực mặc định số 2. Cũng theo hệ thống này, các tổ chức sử dụng lao động nước ngoài sẽ được yêu cầu bổ nhiệm kiểm toán viên bên ngoài, trong khi đó, các cơ quan giới thiệu việc làm sẽ tạm thời bị cấm hoạt động để hạn chế tình trạng bốc lột lao động.
Hệ thống này cũng nhằm mục đích hợp lý hóa hệ thống thường trú, với những dự đoán về số lượng đơn xin cấp quy chế này có thể tăng lên. Chính phủ đang xem xét sửa đổi luật để thu hồi quyền thường trú trong trường hợp chủ sở hữu không thực hiện nghĩa vụ công, chẳng hạn như nộp thuế hay phí bảo hiểm xã hội.
Vào tháng 11/2023, một số nguồn tin cho thấy Chính phủ Tokyo đang xem xét về việc đưa ra những thay đổi nhằm bảo vệ nhân quyền của người nước ngoài, nâng cao quyền lao động và tạo ra một hệ thống giúp họ có thể thăng tiến trong sự nghiệp.
