Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 100/2023/QH15 về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV. Trong đó có quyết nghị đối với lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.
Đối với việc thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội, Nghị quyết 100 nêu rõ: Hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo đảm mở rộng, khuyến khích người lao động, người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân. Đồng thời khắc phục hậu quả tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội và các hành vi gian lận, trục lợi khác, hạn chế tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần; bảo đảm công tác quản lý, đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội an toàn, bền vững và hiệu quả.
Đến năm 2025, phấn đấu đạt khoảng 45% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm xã hội; khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Cùng với đó là tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền chính sách, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý nhà nước và tổ chức thực hiện chính sách, chế độ về bảo hiểm xã hội.
Trong năm 2023, chỉ đạo rà soát, thống kê đầy đủ, giải quyết dứt điểm vướng mắc đối với số chủ hộ kinh doanh cá thể đã tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, các hợp thu, chi bảo hiểm xã hội không đúng quy định, bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội. Chủ động rà soát để kịp thời phát hiện, đề xuất giải pháp xử lý, giải quyết các trường hợp phát sinh chưa được pháp luật về bảo hiểm xã hội quy định. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm, kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, theo đúng quy định của pháp luật.
Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao chỉ đạo các cơ quan khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử kịp thời, nghiêm minh các hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp theo đúng quy định của Bộ luật Hình sự, Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP ngày 15/8/2019 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao và các quy định của pháp luật có liên quan, bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Trước đó, tại Chương trình kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội về việc làm, Luật Bảo hiểm xã hội. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung khẳng định, việc thu bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với hộ kinh doanh cá thể là sai về chủ trương. Trách nhiệm này thuộc về cơ quan tổ chức thực hiện là Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đặc biệt là bảo hiểm xã hội của các địa phương. Vấn đề này, Bộ LĐTB&XH đã làm việc với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và có văn bản chấn chỉnh việc này.
Ông Dung cho biết, việc thu sai này đã diễn ra từ năm 2003 đến năm 2016. Bộ LĐTB&XH đã có chấn chỉnh Bảo hiểm xã hội, về cơ bản vấn đề này đã được giải quyết. Phần lớn các vướng mắc đã được các địa phương xử lý linh hoạt với chủ hộ kinh doanh, nhiều trường hợp đồng ý chuyển sang đóng bảo hiểm tự nguyện, nhiều trường hợp đề nghị thoái thu, có những trường hợp đề nghị chuyển sang bảo hiểm bắt buộc.
Ban Kinh tế Trung uong kiểm tra cho thấy, có địa phương báo cáo 62 trường hợp thu sai bảo hiểm xã hội nhưng kiểm tra thực tế chỉ còn 8 trường hợp, như vậy đã giải quyết về căn bản việc này.
