Sửa Luật Thủ đô: Tạo cơ chế đặc thù cho y tế Hà Nội

Huy động nguồn nhân lực y tế chất lượng cao phục vụ khám, chữa bệnh

Góp ý vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) về lĩnh vực y tế tại hội thảo khoa học diễn ra mới đây, GS.TS.BS Tạ Thành Văn - Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Y Hà Nội cho hay, trong lĩnh vực y tế, việc sửa đổi Luật Thủ đô cần quán triệt các quan điểm, định hướng Nghị quyết số 20-NQ/TƯ ngày 25/10/2017 về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới. Việc sửa đổi Luật Thủ đô trong lĩnh vực y tế phải xuất phát từ thực trạng, tính đặc thù, phù hợp với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô qua từng giai đoạn cụ thể.

Theo GS.TS Tạ Thành Văn, chất lượng khám, chữa bệnh của các bệnh viện, cơ sở y tế trên địa bàn trên thực tế chưa xứng tầm với vị thế là cơ sở y tế tuyến cuối của Thủ đô Hà Nội. Công tác y tế dự phòng, nhất là ở cơ sở còn yếu; cơ sở vật chất, trang thiết bị của hệ thống y tế thành phố, đặc biệt là tuyến y tế cơ sở còn thiếu và xuống cấp. Nguồn nhân lực y tế còn thiếu về số lượng khi tỷ lệ nhân viên y tế/10.000 dân của thành phố chưa cao.

Bên cạnh đó, sự mất cân đối nghiêm trọng về nhân lực y tế giữa lĩnh vực y học lâm sàng và y học dự phòng; giữa các chuyên khoa trong từng lĩnh vực với nhau là vấn đề tồn tại nhiều năm nay mà vẫn chưa có những giải pháp chính sách để giải quyết hiệu quả.

Chất lượng cán bộ y tế của Hà Nội còn yếu, chưa đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn. Một minh chứng cho thấy, trước năm 2013, khi Hà Nội ký kết dự án đào tạo đội ngũ bác sĩ nội trú với Trường Đại học Y Hà Nội thì số bác sĩ nội trú tốt nghiệp làm việc cho các bệnh viện trực thuộc Hà Nội trong vòng 40 năm chỉ là 60 người (giai đoạn 1974-2012).

Khắc phục điều này, giai đoạn 2013-2020, lãnh đạo TP Hà Nội đã ký kết hợp đồng đào tạo bác sĩ nội trú cho Hà Nội với Trường Đại học Y Hà Nội và chỉ trong 8 năm, đơn vị đã cung cấp cho Hà Nội 182 bác sĩ nội trú thuộc các chuyên ngành khác nhau. Sự thiếu vắng các chuyên gia trong một số lĩnh vực chuyên khoa đã tạo ra những khoảng trống nhân lực y tế chất lượng cao ở ngay các bệnh viện của Hà Nội như giải phẫu bệnh, lao, truyền nhiễm, xét nghiệm... Nếu tính đến các bệnh viện ở các quận/huyện ngoại thành thì tình hình còn khó khăn hơn rất nhiều

Từ thực tế trên, GS.TS Tạ Thành Văn đã góp ý một số nội dung tập trung vào lĩnh vực y tế được quy định tại dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Cụ thể, trong điều 27 của dự thảo Luật về “Phát triển y tế, chăm sóc sức khỏe của nhân dân”, theo GS.TS Tạ Thành Văn, việc sửa đổi này tập trung vào những cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội và có trọng tâm, trọng điểm. Ví dụ cần có các chính sách, cơ chế sử dụng nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bởi lẽ Thủ đô Hà Nội mặc nhiên được “tận hưởng” nguồn nhân lực chất lượng cao nhất của đất nước, thuộc các cơ quan trung ương đóng trên địa bàn Hà Nội, trong các lĩnh vực như quy hoạch quản lý đô thị, giao thông đô thị và quản lý xử lý môi trường, y tế, giáo dục, khoa học công nghệ...

Bên cạnh đó, Hà Nội cần ban hành các chính sách, cơ chế sử dụng nguồn nhân lực y tế chất lượng cao của đất nước thuộc các bệnh viện, trường đại học y dược trực thuộc trung ương đóng trên địa bàn Hà Nội. Các chính sách này không chỉ tạo động lực cho Thủ đô tận dụng được đội ngũ trí thức có trình độ chuyên môn cao nhất của đất nước mà còn tiết kiệm được ngân sách đầu tư cho đào tạo nguồn nhân lực, tránh chồng chéo, lãng phí.

Ngoài ra, Luật sửa đổi cần bổ sung cơ chế, chính sách cho việc chuyển vượt tuyến thuận lợi khi tuyến dưới không thực hiện được các nhiệm vụ chuyên môn. Cơ chế tính toán chi phí và phân bổ tài chính cũng không nên tập trung vào các cơ sở y tế tuyến trên. Việc đầu tư cho tuyến y tế cơ sở kết hợp với phát triển mạng lưới bác sĩ gia đình không chỉ góp phần giảm tải cho các cơ sở y tế tuyến trên mà còn bảo đảm an sinh xã hội toàn diện, bền vững, giảm chênh lệch mức sống giữa khu vực đô thị và nông thôn. Vì vậy, dự thảo cần làm rõ hơn việc xây dựng hệ thống y tế, y tế dự phòng, y tế cơ sở, y tế gia đình gắn với cơ chế đặc thù cho y tế Hà Nội.

“Trong dự thảo Luật cũng cần đề cập vai trò của y tế tư nhân với chính sách ưu đãi đặc thù trong việc thực thi nhiệm vụ trong chăm sóc sức khỏe cho người dân Thủ đô. Bài học về công tác phòng, chống dịch Covid-19 vừa qua đã cho thấy sự tham gia rất khiêm tốn của các cơ sở y tế ngoài công lập trong khi toàn bộ hệ thống y tế công lập từ trung ương xuống cơ sở đều quá tải. Do vậy, dự thảo Luật cần thiết đưa ra chính sách phù hợp để khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư các cơ sở y tế tư nhân trong lĩnh vực y học dự phòng” - GS.TS Tạ Thành Văn nêu quan điểm.

Cân nhắc đề xuất quy định chuyển các bệnh viện thuộc Bộ Y tế về Hà Nội

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, trên địa bàn Hà Nội hiện có hàng ngàn cơ sở y tế nhưng các đơn vị này hầu như chưa phát triển như các bệnh viện tuyến Trung ương hay các bệnh viện của TP Hồ Chí Minh. Do đó, Hà Nội cần cân nhắc quy định đối với lĩnh vực y tế.

Sau khi dự thảo được đăng tải, Bộ đã tham gia ý kiến, góp ý với ban soạn thảo về nhiều vấn đề. Trong đó, nội dung được quan tâm nhất đối với ngành y tế là “Chuyển giao các bệnh viện thuộc Bộ, Cơ quan nhà nước ở Trung ương đóng trên địa bàn Thủ đô về thành phố Hà Nội quản lý, trừ các bệnh viện thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, bệnh viện các trường đại học”, theo khoản 1, Điều 27 của dự thảo.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, quan điểm của Bộ Y tế là đưa nội dung này ra khỏi dự thảo vì nhiều lý do. Theo đó, đây là các cơ sở y tế đầu ngành của cả nước ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Phổi Trung ương… có nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân Việt Nam và Hà Nội. Theo Nghị quyết 19 thì các bệnh viện này đủ tiêu chí giữ lại trực thuộc Bộ.

Hơn nữa, các bệnh viện Trung ương đều là cở sở đào tạo thực hành cho các cơ sở đào tạo tại Hà Nội và các tỉnh lân cận. Trong đó, có nhiều cơ sở đào tạo có uy tín, chất lượng như Đại học Y Hà Nội. Các bệnh viện thuộc Bộ sẽ mang tầm quốc gia, có vị thế lớn trong hợp tác nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế, đặc biệt là chuyển giao công nghệ, kỹ thuật từ các nước tiên tiến. Sau tiếp nhận sẽ chuyển giao cho tuyến dưới thuận lợi hơn.

Ngoài ra, các bệnh viện thuộc Bộ là cánh tay nối dài của Bộ Y tế trong hoạt động khám chữa bệnh và phòng chống dịch bệnh. Vai trò này thể hiện rõ trong phòng chống dịch Covid-19 vừa qua. Khi có dịch bệnh trên toàn quốc, Bộ sẽ dễ dàng điều động các bệnh viện hỗ trợ địa phương chống dịch.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng thông tin, hiện Hà Nội có 42 bệnh viện công, 7 bệnh viện Bộ ngành khác ngoài Bộ Y tế, 43 bệnh viện tư nhân, 579 trạm y tế và 3.895 phòng khám đa khoa- chuyên khoa và cơ sở y tế tư nhân. Đó là chưa kể quản lý hàng nghìn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược, trang thiết bị các cơ sở y tế khối dự phòng, kiểm nghiệm…

Nếu chuyển các đơn vị về trực thuộc Hà Nội thì sẽ làm giảm đầu mối của Bộ nhưng lại làm tăng đầu mối của địa phương. Đó là chưa kể hiện Hà Nội đang đầu tư phát triển bệnh viện vùng, bệnh viện khu vực tại một số địa điểm. Vì thế, việc đưa các bệnh viện thuộc Bộ Y tế về Hà Nội quản lý sẽ gây ra sự chồng chéo.

“Bộ Y tế đã xin ý kiến các Bộ, ngành, địa phương, Hà Nội và đã đồng ý với quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế, trong đó có các bệnh viện Trung ương trên địa bàn. Số lượng bệnh viện thuộc Bộ cũng sẽ giảm từ 34 xuống còn 30 đơn vị so với hiện nay” - Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn thông tin.