Thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù
Nghị quyết này quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh về quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách nhà nước; quản lý đô thị và tài nguyên, môi trường; ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào thành phố; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của chính quyền Thành phố và thành phố Thủ Đức.
Việc thực hiện thí điểm các cơ chế, chính sách này để “tạo cơ sở pháp lý, động lực để TP Hồ Chí Minh phát triển nhanh, bền vững”.
Theo đó, về đầu tư, TP Hồ Chí Minh được thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD), trong đó sử dụng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với các dự án đầu tư theo đồ án thiết kế đô thị riêng, quy hoạch vùng đô thị vùng phụ cận các nhà ga thuộc các tuyến đường sắt, nút giao thông dọc tuyến đường vành đai 3.
UBND TP Hồ Chí Minh được quyết định điều chỉnh mật độ xây dựng, chỉ tiêu hạ tầng kỹ thuật, xã hội với các dự án này. Quốc hội cho phép TP Hồ Chí Minh đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) với dự án lĩnh vực thể thao, văn hóa; y tế, giáo dục đào tạo. Thành phố được áp dụng loại hợp đồng BOT với dự án nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu.
Trường hợp chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng lớn hơn 50% tổng mức đầu tư của dự án và phương án tài chính sơ bộ của dự án PPP không bảo đảm khả năng hoàn vốn, HĐND TP Hồ Chí Minh xem xét, quyết định việc tăng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP nhưng không quá 70% tổng mức đầu tư của dự án.
TP Hồ Chí Minh được áp dụng hợp đồng BT, với tổng mức đầu tư dự án theo loại hợp đồng này được xác định như dự án đầu tư công. Chính phủ quy định lãi vay, lợi nhuận hợp lý, phương thức thanh toán, quyết toán thực hiện dự án áp dụng loại hợp đồng BT. Các chi phí này được tính vào tổng mức đầu tư dự án.
Về tài chính, ngân sách Nhà nước, HĐND thành phố quyết định và điều chỉnh mức, tỷ lệ thu phí, lệ phí chưa có trong danh mục của Luật Phí, lệ phí (trừ phí, lệ phí toà án, các loại phí thuộc nguồn thu ngân sách trung ương). Ngân sách thành phố được hưởng 100% số tăng thu từ các khoản thu do điều chỉnh phí, lệ phí. TP Hồ Chí Minh được thực hiện cơ chế tạo nguồn để cải cách tiền lương, chính sách an sinh xã hội cho cả thời kỳ ngân sách theo quy định của cấp có thẩm quyền.
Địa phương này cũng được vay qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, và nguồn vay nước ngoài của Chính phủ vay về cho vay lại, với tổng dư nợ tối đa 120% số thu ngân sách TP Hồ Chí Minh được hưởng theo phân cấp. Tổng mức vay và bội chi ngân sách thành phố hằng năm do Quốc hội quyết định theo Luật Ngân sách nhà nước. Hằng năm, thành phố được bổ sung tối đa 70% số tăng thu ngân sách trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách thành phố so với dự toán được Thủ tướng giao.
Công ty đầu tư tài chính nhà nước TP Hồ Chí Minh (HFIC) là Công ty TNHH MTV 100% vốn nhà nước, quản lý Quỹ đầu tư phát triển địa phương. Nguồn lực thu được từ cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước do UBND thành phố làm đại diện, được dùng để tăng vốn cho HIFC. Lợi nhuận còn lại của HFIC sau khi trích lập các quỹ, được giữ lại bổ sung vào Quỹ Đầu tư phát triển.
HĐND được bố trí vốn đầu tư công từ ngân sách thành phố để hỗ trợ lãi suất cho các dự án đầu tư được HFIC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế xã hội.
TP Hồ Chí Minh được thí điểm cơ chế tài chính để giảm phát thải khí nhà kính theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Ngân sách TP Hồ Chí Minh hưởng 100% nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon. Trụ sở các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công, đơn vị được xác định là tài sản công được lắp đặt hệ thống điện mặt trời để tự dùng.
Địa phương cũng được tự quyết cơ chế, chính sách ưu đãi, ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực sản xuất chip, công nghiệp mạch tích hợp bán dẫn, vật liệu mới.
Nghị quyết đưa ra chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân, doanh nghiệp với khoản thu nhập từ chuyển nhượng vốn góp, quyền góp vốn vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Về xây dựng - quy hoạch và đầu tư, nghị quyết được thông qua cũng trao quyền cho TP Hồ Chí Minh được bố trí quỹ đất nhà ở xã hội trong diện tích dự án làm nhà ở thương mại hoặc đất được Nhà nước giao, cho thuê phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, cũng như quy hoạch đô thị, xây dựng.
Ngoài ra, nghị quyết cũng quy định trách nhiệm của UBND TP Hồ Chí Minh khi phải đảm bảo đúng tỷ lệ bố trí nhà ở xã hội theo quy định về nhà ở, và chủ đầu tư cần làm dự án ở vị trí được quy hoạch hoán đổi, hoàn thành nghĩa vụ tài chính đất đai trên vị trí đất được hoán đổi theo quy định, để đảm bảo tính pháp lý, người dân yên tâm sở hữu nhà.
Tăng số lượng Phó Chủ tịch phường, xã có quy mô dân số từ 50.000 người
Về tổ chức bộ máy, TP Hồ Chí Minh được lập Sở An toàn thực phẩm, trực thuộc UBND. Sở này có chức năng quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm. Cùng đó, UBND huyện thuộc thành phố tối đa 3 phó chủ tịch. UBND phường, xã, thị trấn có quy mô dân số từ 50.000 người trở lên có tối đa 3 phó chủ tịch.
TP Hồ Chí Minh được quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc; quy định phân cấp, ủy quyền một số nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền HĐND, UBND… HĐND TP Hồ Chí Minh thành lập một số ban, phòng ban, văn phòng thuộc TP Thủ Đức.
Nghị quyết đồng ý trao thẩm quyền cho UBND TP Thủ Đức quyết định phê duyệt dự án, chọn nhà đầu tư với các dự án nhóm B, C đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
HĐND TP Thủ Đức có tối đa 2 Phó chủ tịch, 8 đại biểu chuyên trách. UBND TP Thủ Đức tối đa 4 Phó chủ tịch. TP Thủ Đức cũng được lập Ban đô thị thuộc HĐND.
Có ý kiến đề nghị không nên quy định phụ cấp chức vụ với các chức danh lãnh đạo cơ quan Đảng - đoàn thể, chính quyền TP Thủ Đức. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, quy mô dân số TP Thủ Đức rất lớn, số lượng công việc nhiều, cán bộ công chức của thành phố phải tăng cường độ làm việc để đáp ứng việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp.
Do đó, các chế độ đãi ngộ trong phụ cấp chức vụ, công tác sẽ giúp đội ngũ cán bộ công chức chuyên tâm công tác, giúp tăng hiệu quả công việc, giải quyết hồ sơ hành chính.
Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2023. Chính phủ được giao sơ kết 3 năm việc thực hiện nghị quyết và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2026; tổng kết việc thực hiện nghị quyết, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm 2028.
