Tránh lợi dụng chính sách để "ôm đất", “đầu cơ” đất

Đó là một trong những ý kiến đáng chú ý tại "Hội nghị phản biện xã hội (lần 2) đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)" do Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổ chức hôm nay, 27/4, tại Hà Nội.

Chủ trì Hội nghị có Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh; GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật (Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam).

Bổ sung quy định trách nhiệm giám sát của Mặt trận trong thu hồi, trưng dụng đất

Tại Hội nghị, các ý kiến tập trung góp ý vào việc thể chế hóa các quy định liên quan MTTQ Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW; phản biện những nội dung liên quan đến chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số; góp ý cụ thể nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến đất đai tôn giáo…

Góp ý vào việc thể chế hóa các quy định liên quan MTTQ Việt Nam trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật (Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam) cho rằng, dự thảo Luật cần bổ sung thêm tên của Chương II "Quyền và trách nhiệm của Nhà nước, MTTQ Việt Nam và công dân đối với đất đai" đồng thời phải có những nội dung quy định cụ thể về quyền và trách nhiệm của MTTQ Việt Nam đối với quản lý và sử dụng đất đai.

GS.TS Trần Ngọc Đường đề nghị trong dự thảo Luật phải quy định rõ việc Mặt trận tham gia góp ý kiến, phản biện xã hội đối với các dự án luật, pháp lệnh và các dự thảo văn bản khác liên quan quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân về quản lý và sử dụng đất đai. Kiến nghị với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ văn bản pháp luật trái Hiến pháp và pháp luật về đất đai. Đặc biệt, Mặt trận phải giám sát xã hội đối với việc thực hiện chính sách pháp luật về đất đai có liên quan quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, của đoàn viên, hội viên, tổ chức mình. Đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhân dân về đất đai bằng việc tiếp công dân, tham gia công tác giải quyết kiến nại, tố cáo theo quy định pháp luật.

Góp ý vào Chương VI "thu hồi đất, trưng dụng đất", GS.TS Trần Ngọc Đường đề nghị trong chương VI và Chương IX "giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất" cần bổ sung một điều quy định về trách nhiệm của MTTQ Việt Nam các cấp trong việc giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về thu hồi, trưng dụng đất và việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư (TĐC) và thu hồi đất cũng như trong việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất bị nhân dân không đồng tình, khiếu kiện.

Cùng góp ý xung quanh vai trò của MTTQ Việt Nam trong quản lý sử dụng đất đai, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam Đỗ Ngọc Thịnh đề xuất dự thảo Luật bổ sung trách nhiệm của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận, không nên quy định chỉ 1 điều (Điều 20) mà nên quy định trong tất cả các chương. MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên không những cho ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; tham gia ý kiến về trường hợp cần thiết về thu hồi, phương án bồi thường, hỗ trợ TĐC, trường hợp cưỡng chế khi thu hồi đất mà phải tham gia thực hiện quyền và trách nhiệm giám sát, phản biện xã hội với việc thực hiện các công việc này.

Ngoài ra, theo ông Đỗ Ngọc Thịnh, dự thảo Luật cần bổ sung quy định về trách nhiệm của MTTQ Việt Nam một cách toàn diện và đầy đủ ở các khâu trong các trình tự thủ tục đất đai có liên quan công dân và các tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam.

Đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người bị thu hồi đất

Góp ý để hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến đất đai tôn giáo, Nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Ngô Sách Thực cho rằng, trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) những quy định trực tiếp đến đất tôn giáo bước đầu đã thể chế và tiếp thu nhiều ý kiến góp ý, tuy nhiên vẫn còn nhiều điểm chưa rõ, rất khó thực hiện. Vì vậy, đề nghị trong dự thảo Luật cần bổ sung thêm mục giải thích đất tôn giáo là gì, đất tín ngưỡng là gì, cho phù hợp Hiến pháp năm 2013 và Luật Tín ngưỡng, tôn giáo. Bởi cách hiểu hiện nay rất khác nhau. Cùng đó các điều quy định về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phân loại đất trong Luật phải đề cập rõ hơn đất tôn giáo, tín ngưỡng. Bổ sung “đất tín ngưỡng” trong quy hoạch cấp tỉnh, đất “tín ngưỡng, tôn giáo” trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện.

Đặc biệt, "Luật Đất đai (sửa đổi) phải chỉ rõ các loại hình tôn giáo được thuê đất để phù hợp với chính sách “tổ chức tôn giáo sử dụng đất vào mục đích khác phải trả tiền thuê đất cho Nhà nước theo quy định pháp luật để tiết kiệm đất, sử dụng đất có hiệu quả”, tránh lợi dụng chính sách để “ôm đất”, “đầu cơ” đất, lãng phí không sử dụng đất"- ông Ngô Sách Thực kiến nghị.

Phản biện những nội dung liên quan chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số, TS Nguyễn Văn Hùng- nguyên Phó Trưởng Ban Dân vận T.Ư cho rằng dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần quán triệt đầy đủ, sâu sắc Nghị quyết số 18- NQ/TW, của Ban Chấp hành T.Ư Đảng, khoá XIII. Trong đó, Nghị quyết xác định: “Giải quyết cơ bản những tồn tại, vướng mắc có liên quan đến quản lý và sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh; đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số”. Đây là chủ trương rất đúng đắn của Đảng mà đồng bào dân tộc thiểu số đang mong đợi Nhà nước cụ thể hóa trong Luật Đất đai (sửa đổi) lần này, thực sự đi vào cuộc sống của đồng bào.

Góp ý về trực tiếp về việc ưu tiên giao đất, cho thuê đất cho đồng bào dân tộc thiểu số, TS Nguyễn Văn Hùng đề xuất bổ sung vào Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) quy định "Đất ở, đất sản xuất được hình thành từ nguồn NSNN cấp (ưu tiên) cho đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện chính sách dân tộc thì không được mua bán, chuyển nhượng, cho thuê" (có thể bổ sung khoản này vào Điều 17). Cùng đó, trong Dự Luật cần bổ sung quy định "có chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số trong việc thực hiện các thủ tục hành chính về cấp GCN quyền sử dụng đất" công khai, minh bạch và có trách nhiệm với đồng bào.

Tại Hội nghị, các ý kiến cũng góp ý kiến trực tiếp vào các quy định tại dự thảo Luật nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người có đất bị thu hồi, tạo sự đồng thuận, giảm khiếu kiện, khiếu nại, thuận lợi cho các địa phương dễ dàng áp dụng, đẩy nhanh công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC; đề nghị làm rõ quy định về bỏ khung giá đất theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, tác động của việc bỏ khung giá đất, lộ trình thực hiện và cần quy định cụ thể như thế nào trong dự thảo Luật Đất đai…

Nhấn mạnh tiếp thu đầy đủ những ý kiến thẳng thắn, tâm huyết của đại biểu đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Phó Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam Trương Thị Ngọc Ánh cho rằng, các chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu, cho ý kiến vào những vấn đề trọng tâm, với mong muốn sớm khắc phục được những mâu thuẫn của lĩnh vực đất đai còn tồn tại trên thực tế.

"Các ý kiến phát biểu tại Hội nghị sẽ được tiếp thu đầy đủ và thể hiện trong báo cáo của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam. Báo cáo phản biện xã hội (lần 2) sẽ được Ban Thường trực Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam gửi đến Chính phủ và các cơ quan có liên quan nhằm điều chỉnh các luật phù hợp tình hình thực tế"- bà Trương Thị Ngọc Ánh khẳng định.