Nguy cơ ùn tắc luôn thường trực
Cách đây gần 1 năm, dư luận cả nước được phen náo loạn khi hàng loạt lãnh đạo, cán bộ, nhân viên ngành Đăng kiểm bị khởi tố, bắt giam vì những sai phạm liên quan đến hoạt động của ngành. Cùng với đó, hàng loạt trung tâm đăng kiểm tại nhiều tỉnh, TP trên cả nước phải đóng cửa để phục vụ công tác điều tra.
Vụ án xảy ra đúng vào lúc ngành Đăng kiểm đang bước vào cao điểm cuối năm đã khiến cho công tác đăng kiểm xe cơ giới gần như vỡ trận. Tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm đã trở thành nỗi ám ảnh với bất kỳ chủ phương tiện nào vào thời điểm bấy giờ.
Đó có lẽ là quãng thời gian đen tối nhất của đăng kiểm nước ta kể từ khi ngành này được sinh ra. Phải mất rất nhiều thời gian, công sức; với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành Đăng kiểm mới dần thoát ra khỏi tình trạng khủng hoảng và dần đi vào ổn định.
Thậm chí, trong vài tháng trở lại đây, tại nhiều trung tâm đăng kiểm, khi cảnh vắng vẻ, đìu hiu đã bắt đầu xuất hiện. Điều này khiến nhiều người vội vàng mà kết luận rằng, ngành Đăng kiểm đã chính thức thoát khỏi khủng hoảng và tìm lại được không gian bình yên. Tuy nhiên, sự thật không như thế. Mọi khó khăn vẫn đang chờ đợi ngành Đăng kiểm ở phía trước, nhất là khi cao điểm cuối năm đang cận kề.
Mới đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam có văn bản gửi các Sở GTVT địa phương cảnh báo về nguy cơ ùn trong hoạt động đăng kiểm vào thời điểm cuối năm. Trong văn bản trên, Cục Đăng kiểm
Việt Nam cho biết, thời gian sắp tới, khi các phương tiện thuộc nhóm đối tượng được gia hạn đăng kiểm theo chu kỳ mới đến hạn kiểm định cùng lượng phương tiện tạm dừng hoạt động trước đây thực hiện kiểm định trở lại, tình trạng ùn tắc có nguy cơ tái diễn.
Có hai nguyên nhân dẫn đến nguy cơ này. Một là cao điểm cuối năm luôn là lúc nhu cầu đăng kiểm xe cơ giới ở nước ta tăng cao nhất; thứ hai là, cuối năm sẽ trùng với thời điểm các vụ án về đăng kiểm được đưa ra xét xử, nguy cơ thiếu hụt một lượng lớn đăng kiểm viên.
Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam cho thấy, hiện nay trên cả nước có 271/288 trung tâm đăng kiểm với 435/536 dây chuyền kiểm định đang hoạt động. Năng suất kiểm định trung bình trên 1 tháng của các trung tâm đăng kiểm khoảng 633.600 phương tiện. Đặc biệt, trong 2 tháng cuối năm 2023 sẽ có khoảng 677.802 xe cơ giới đến hạn kiểm định, cụ thể tháng 11/2023 có 275.853 xe, tháng 12/2023 có 401.949 xe.
Ông Tô Nam Toàn - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, với công suất kiểm định như hiện nay, hệ thống đăng kiểm xe cơ giới hoàn toàn đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân và DN trên phạm vi toàn quốc trong các tháng cuối năm 2023 và trong năm 2024.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, vấn đề nằm ở chỗ mật độ phân bố các trung tâm đăng kiểm nước ta hiện nay lại không đồng đều giữa các địa phương. Chính vì thế mới có tình trạng chỗ thì thừa, có nơi lại thiếu. Trong thời gian tới, khi cao điểm cuối năm chính thức “gõ cửa”, những hệ lụy do tình trạng phân bổ không đều các trung tâm đăng kiểm này mới thật sự lộ rõ.
Chủ động để không bị động
Để chủ động phòng ngừa tình trạng ùn tắc phương tiện đến kiểm định vào các tháng cuối năm 2023 và trong năm tại các trung tâm đăng kiểm trong thời gian tới, chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho rằng, bên cạnh việc tiếp tục ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong đặt lịch hẹn kiểm định, ngành Đăng kiểm cần đẩy mạnh đề xuất ban hành giá dịch vụ đăng kiểm mới, có cơ chế tăng giá dịch vụ đối với các phương tiện có nhu cầu kiểm định ngoài giờ làm việc, ngày nghỉ, ngày lễ, Tết, từ đó tạo thu nhập tốt, xứng đáng cho lực lượng đăng kiểm viên, thu hút nguồn nhân lực bền vững.
Theo ông Nguyễn Văn Quyền, giá dịch vụ đăng kiểm hiện nay là mức giá đã ban hành cách đây 10 năm, đến nay đã không còn phù hợp và cần phải được điều chỉnh. “Nếu không điều chỉnh mức giá này, việc chúng ta muốn thu hút nguồn nhân lực có chuyên môn cao cũng sẽ rất khó” - chuyên gia Nguyễn Văn Quyền nhận định.
Cả nước có 31 tỉnh, TP có nguy cơ sẽ bị ùn tắc phương tiện đến kiểm định bao gồm: Bắc Kạn, Bình Thuận, Đồng Nai, Đồng Tháp, Hà Giang, Hà Nội, Kon Tum, Lâm Đồng, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, TP Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Dương, Đà Nẵng, Gia Lai, Hà Tĩnh, Hưng Yên, Nghệ An, Quảng Ngãi, Phú Yên, Quảng Nam, Sơn La, Thái Nguyên, Hải Dương, Đắk Lắk, Bình Định, Cần Thơ, Hòa Bình và Tuyên Quang. Trong đó, có những tỉnh không còn trung tâm đăng kiểm để hoạt động như: Bắc Kạn, Hòa Bình và Thái Bình. Nguy cơ xảy ra ùn tắc phương tiện kiểm định tại 31 tỉnh, TP nêu trên thậm chí có thể tăng lên ở nhiều tỉnh, TP khác do phương tiện ở các địa phương bị ùn tắc, ùn ứ di chuyển đến địa phương không bị ùn tắc để kiểm định.
Cục Đăng kiểm Việt Nam
Đồng quan điểm trên, chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Hùng - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Vận tải tỉnh Bình Dương khẳng định, để tránh gặp lại tình trạng ùn tắc tại các trung tâm đăng kiểm như thời điểm cuối năm 2022 và đầu năm 2023, ngành Đăng kiểm cần phải đi trước một bước bởi thực tế có thể xảy ra nhiều tình huống khó lường. Việc sớm đưa tra các giải pháp ứng phó sẽ giúp ngành Đăng kiểm không bị động với bất cứ tình huống bất ngờ nào xảy ra.
“Riêng với các hội viên, các DN vận tải, chúng tôi cũng khuyến cáo nên chủ động đưa phương tiện đi đăng kiểm sớm, tránh tình trạng đợi gần hết hạn mới đi kiểm định" – ông Nguyễn Văn Hùng nói.
Về phía Cục Đăng kiểm Việt Nam, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Tô An cho biết, hiện đã tổ chức đánh giá nghiệp vụ đối với đăng kiểm viên đã đủ điều kiện theo quy định và đến nay cấp giấy chứng nhận lần đầu cho 207 đăng kiểm viên xe cơ giới. Mặc dù liên tục tổ chức các đợt đánh giá, tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ (kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, đánh giá ngoài giờ vào buổi tối) cho học viên mới, Cục Đăng kiểm dự kiến năm 2023 cả hệ thống mới bổ sung được khoảng 300 đăng kiểm viên mới.
Đến giai đoạn từ tháng 5/2024 mới bắt đầu có thêm đăng kiểm viên mới (mỗi tháng dự kiến có thêm khoảng 50 học viên đủ điều kiện để được đánh giá công nhận) thì tính đến hết năm 2024 và sang đầu năm 2025 mới có khoảng gần 350 đăng kiểm viên mới được công nhận.
“Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đã có văn bản đề nghị Bộ GTVT báo cáo Chính phủ sớm ban hành Nghị định cho phép Bộ GTVT ban hành giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới đang lưu hành theo hình thức giá tối đa. Trên cơ sở đó, Bộ GTVT sớm ban hành thông tư điều chỉnh mức giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới đang lưu hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho các trung tâm đăng kiểm hiện nay” - ông Tô Nam Toàn cho hay.
